- Μπαΐα
- (Bahia). Ομόσπονδη Πολιτεία (566.978 τ.χλμ., 13.066.746 κάτ.) της Βραζιλίας, που εκτείνεται μεταξύ του Ατλαντικού στα Α, των Πολιτειών Σερζίπε, Αλαγκόας, Περναμπούκο και Πιαουί στα Β, Γκοϊάς στα Δ και Εσπίριτου Σάντου και Μίνας Ζεράις στα Ν. Πέρα από μια περιορισμένη παράκτια λουρίδα, το έδαφος περιλαμβάνει μια σειρά άγονων υψιπέδων, στα οποία υπάρχουν διάφορα ανάγλυφα μέτριου ύψους με επικρατούσα διεύθυνση B προς N· η Μ. διαρρέεται σε όλο το μήκος της από το μέσο ρου του Σαν Φρανσίσκο, πλωτού σε όλα τα σημεία, που τη χωρίζει σε δυο άνισα τμήματα: στα Α υψώνονται οι οροσειρές Τσαπάντα Ντιαμαντίνα και Σέρα ντου Τομπαντόρ, στα Δ η Σέρα Ζεράλ ντου Γκοϊάς και η Σέρα ντου Πιαουί, που αποτελούν τα δυτικά σύνορα της Πολιτείας. Το κλίμα είναι γενικά ξηρό και θερμό· οι βροχοπτώσεις κυμαίνονται γύρω στα 400 χλστ. ετησίως στην κοιλάδα του Σαν Φρανσίσκο, είναι όμως πιο άφθονες στην παράκτια περιοχή, όπου φτάνουν τα 1.800 χλστ.
Ο πληθυσμός ασχολείται με την κτηνοτροφία και τη γεωργία· καλλιεργούνται κυρίως ζαχαροκάλαμο, καλαμπόκι, στάρι, κακάο, βαμβάκι, καπνός και εσπεριδοειδή. Μεγάλος είναι ο ορυκτός πλούτος της Μ., που αντιπροσωπεύεται κυρίως από τα διαμάντια (στην Τσαπάντα Ντιαμαντίνα), το μαγγάνιο (στη Ζακαράσι και στη Ζακομπίνα), το πετρέλαιο (στην Καντέιας, ‘Αγκουα Γκράντε, Σαντάνα και Μιράνγκα) τον χρωμίτη (στην Κάμπο Φορμόσο) και τον μαγνησίτη (στην Μπρουμάντο)· σε άνοδο βρίσκεται η βιομηχανία με εργοστάσια χημικών προϊόντων, ειδών υπόδησης, ζάχαρης, τσιμέντου και καπνού.
Πρωτεύουσα και μοναδική μεγάλη πόλη είναι το Σαλβαδόρ (2.440.886 κάτ.)· ιδρύθηκε το 1549 από τον Τομέ ντε Σόουζα με το όνομα Sao Salvador de Bahia de Todos os Santos (Άγιος Σωτήρ της Μπαΐα των Αγίων Πάντων) στο σημείο όπου είχε καταστραφεί ένα πρώτο χωριό από τους Ινδιάνους το 1534, υπήρξε πρωτεύουσα της Βραζιλίας μέχρι το 1763 και σήμερα είναι σημαντικό λιμάνι στον Κόλπο Τόντους ους Σάντους. Οι άλλες πόλεις είναι μικρής σημασίας: κυριότερες είναι η Αλαγκοΐνιας (129.617 κάτ.) επί της σιδηροδρομικής γραμμής Σαλβαδόρ – Μασεϊό, η Φέιρα ντε Σαντάνα (480.692 κάτ.), 100 περίπου χλμ. ΒΔ του Σαλβαδόρ, η Ιταμπούνα (196.456 κάτ.) στον ομώνυμο ποταμό και η Ιλιέους (221.883 κάτ.) στον Ατλαντικό, στις εκβολές του Ιταμπούνα.
Το όρος Πασκοάλ, κοντά στο σημερινό χωριό Πόρτου Σεγκούρου, στο νότιο τμήμα της Πολιτείας, υπήρξε η πρώτη τοποθεσία που διέκρινε το 1500 ο Πέντρο Αλβαρές Καμπράλ, ο οποίος ανακάλυψε τη Βραζιλία. Toν 17o και 18o αι. οι Πορτογάλοι αποίκισαν την περιοχή, χρησιμοποιώντας για εργάτες μαύρους δούλους που εισήγαγαν από την Αφρική. Η Μ. έγινε επαρχία της βραζιλιανής αυτοκρατορίας το 1823 και ομόσπονδη Πολιτεία το 1889.
Τμήμα του λιμανιού της πόλης Σαλβαδόρ, πρωτεύουσας της ομόσπονδης πολιτείας Μπαΐα της Βραζιλίας.
Dictionary of Greek. 2013.